BIM datamanagement in de exploitatiefase van de ketensamenwerking

De exploitatiefase is de langst durende fase van de ketensamenwerking die een asset in zijn levenscyclus doorloopt. Tijdens deze gebruiksfase is het van belang om de asset zowel technisch als esthetisch in de staat te houden die wenselijk is voor het gebruik. BIM datamanagement biedt hierbij uitkomst. Met behulp van BIM-modellen kun je de applicaties die in de exploitatiefase gebruikt gaan worden geautomatiseerd voorzien van de benodigde data. De data afkomstig uit de ontwerp- en realisatiefase wordt zo opnieuw gebruikt in de exploitatiefase. Daarnaast geven BIM-modellen gebruikers visueel (digitaal) inzicht in de assets. Dit kan een ingang zijn om andere informatie met betrekking tot de assets te benaderen.

BIM datamanagement voor beheer en onderhoud 

Om ervoor te zorgen dat assets technisch en esthetisch in een goede staat blijven, worden er beheer- en onderhoudsplannen gemaakt en uitgevoerd in de vorm van planmatig onderhoud. Daarnaast vindt er correctief onderhoud plaats voor schades die ontstaan, facility management voor bouwkundige assets en dagelijks onderhoud voor andere assets, zoals het maaien van gras bij assets uit de infrasector. Het gebruik van BIM datamanagement om dit onderhoud uit te voeren kent verschillende voordelen. Zoals hierboven genoemd kun je met behulp van BIM-modellen applicaties geautomatiseerd voorzien van de benodigde data, waardoor je tijd en moeite bespaart. Daarnaast zorgen ze voor visueel (digitaal) inzicht in de assets. Wanneer andere databronnen of applicaties gekoppeld worden aan de BIM-modellen, ontstaat er een digital twin van de asset. Deze kan bijvoorbeeld gebruikt worden om te voorspellen wanneer onderhoud moet plaatsvinden, op basis van historische data van de asset zelf of vergelijkbare assets.

BIM gebruiken in de exploitatiefase

Het gebruiken van BIM in de exploitatiefase betreft een organisatiebreed vraagstuk. Om een BIM-model in te kunnen zetten, is het belangrijk dat duidelijk is welke informatie nodig is om applicaties in de exploitatiefase te voorzien van data-input. Houd er rekening mee dat niet alle applicaties zomaar informatie uit BIM-modellen kunnen inlezen. Het is slim om hier van te voren onderzoek naar te doen en te kijken welke mogelijkheden beschikbaar zijn voor welke applicaties. Dit kan ertoe leiden dat er extra eisen gesteld moeten worden aan de BIM-modellen. Het is prettig om dit al in de initiatieffase te weten.

Daarnaast is het belangrijk om na te denken over de vraag hoe informatie gevisualiseerd kan worden in BIM-modellen. Hierbij moet goed gekeken worden welke applicaties je wilt gebruiken voor het visualiseren van de BIM-modellen of digital twin in de exploitatiefase en wat hiervoor de randvoorwaarden zijn. Wellicht wil je dit bovendien combineren met GIS of een DMS. Deze uitgangspunten kunnen invloed hebben op de eisen die gesteld moeten worden aan de BIM-modellen.

Vier stappen

Om BIM datamanagement in te kunnen zetten in de exploitatiefase van de ketensamenwerking zijn er vier stappen nodig.

• Verwerken of vullen van applicaties in de exploitatiefase met de benodigde data
  Wanneer de BIM-modellen de juiste data, of gekoppelde data, bevatten, kun je deze hergebruiken om applicaties mee te vullen. Let op dat de juiste informatie wordt uitgevraagd en in de BIM-modellen aanwezig is. Hanteer open standaarden, daaruit kun je gemakkelijker data onttrekken. Houd er bovendien rekening mee dat niet elke applicatie data uit BIM-modellen kan inladen. Hiervoor moeten importmogelijkheden of koppelingen beschikbaar zijn. Nog veel slimmer is om dit te combineren met een Single Source of Truth (SSOT).
• Opstellen van een onderhoudsplan (MJOP) en/of instandhoudingsplan (IHP)
  Met behulp van BIM-modellen kun je meerjarig onderhoudsplannen (MJOP’s) visualiseren in 3D. Dit maakt het voor een hoop mensen veel duidelijker waar wat aan de hand is. Voor het opstellen van MJOP’s is vaak bepaalde informatie van belang, denk aan de materialisatie van objecten. Zorg ervoor dat deze informatie ook wordt aangeleverd in de BIM-modellen. De onderdelen van een asset die geleverd wordt, hebben vaak een onderhoudsinterval of technische levensduur die korter is dan die van de totale asset. Denk hierbij bijvoorbeeld aan rubberen oplegblokken in een betonnen viaduct die geen honderd jaar meegaan terwijl het viaduct wel honderd jaar meegaat. Door ervoor te zorgen dat deze informatie in het BIM-model wordt meegeleverd, kan deze gebruikt worden in het MJOP. Deze data is nu vaak verstopt in productspecificaties en andere documenten.
• Uitvoeren van inspecties
  Inspectieresultaten kunnen direct gekoppeld worden aan de juiste onderdelen van BIM-modellen. Zo kun je op locatie direct in het BIM-model aangeven op welk(e) object(en) een inspectie betrekking heeft. Vanuit het BIM-model kunnen dan direct alle inspectieresultaten worden gevisualiseerd en benaderd. Dit zorgt ervoor dat de informatie voor een grotere groep mensen makkelijker te benaderen en te begrijpen is. Je maakt inspecties hierdoor bovendien effectiever, door te leren van eerdere inspecties, onderhoud en storingen. Applicaties die dit mogelijk maken zijn helaas wel nog beperkt beschikbaar.
• Uitvoeren van correctief, dagelijks en groot onderhoud
  BIM-modellen kunnen faciliteren in het op objectniveau (detailniveau) vastleggen van uitgevoerde onderhoudswerkzaamheden. Daarbij kan de informatie in de modellen gebruikt worden om gedetailleerde informatie te benaderen die nodig kan zijn voor onderhoud. Voor bijvoorbeeld installatieonderdelen kan dit zeer waardevol zijn.

Tot slot: houd data ‘ABC’ gedurende de gehele exploitatiefase

Gedurende de gehele exploitatiefase is het van belang om alle informatie Actueel, Betrouwbaar en Compleet (ABC) te hebben en te houden. Alleen dan kunnen BIM-modellen en de gekoppelde data een eenduidig beeld geven van de data. Besteed aandacht aan het inregelen van processen om ervoor te zorgen dat de data ook ‘ABC’ blijft. Het opzetten van automatische controles kan daarbij helpen, maar dit vervangt niet het menselijke aspect dat moet borgen dat de data ook actueel is.